Littekens en fascia

Littekens horen bij het leven. Ze vertellen verhalen over wat je hebt meegemaakt — een operatie, een bevalling, een avontuur of een ongeluk. Wat we vaak vergeten is dat een litteken niet alleen aan de oppervlakte zit. Het heeft invloed op de diepere bindweefsellagen, de fascia

Wat is fascia?

Fascia onder een microscoop

Fascia is het (bind)weefsel dat alles in ons lichaam met elkaar verbindt. Je kunt het zien als een fijn netwerk van vochtige draden dat in en om elke cel aanwezig is. In gezonde toestand beweegt dit netwerk soepel en zorgt het voor communicatie tussen alle delen van het lichaam. Fascia ondersteunt onze doorbloeding, beïnvloedt zenuwen, en speelt een rol in ons lichaamsbewustzijn.

Wat gebeurt er bij een litteken?

Wanneer er een wond ontstaat — bijvoorbeeld door een ongeval, een bevalling of een operatie — worden de flexibele draden van het bindweefsel doorgesneden. Het lichaam herstelt dit door nieuwe vezels aan te maken die de wond sluiten. Deze vezels zijn sterk, maar minder flexibel.

Daardoor kunnen zenuwvezels in het omliggende weefsel bekneld raken, wat pijn, gevoelloosheid of tintelingen kan veroorzaken. Ook de doorbloeding kan veranderen, waardoor het gebied kouder kan aanvoelen of minder gevoelig wordt. Omdat de oorspronkelijke banen van het bindweefsel worden doorkruist, kan de overdracht van prikkels verminderen.

De impact van littekens

Een litteken vertelt niet alleen een fysiek verhaal. In het weefsel kunnen ook herinneringen opgeslagen zijn, bijvoorbeeld spanning of emoties die aanwezig waren tijdens het ontstaan van de wond. Deze herinneringen kunnen lange tijd aanwezig blijven in de cellen van het litteken. Soms kan dit ook de genezing vertragen of maken dat een litteken onrustig blijft, blijft trekken of functieverlies geeft.

Doordat een litteken minder flexibel is, kan het ‘trekken’ aan het omliggende bindweefsel en verderop in het lichaam klachten geven (soms op plekken waar je het niet verwacht). Zoals bijvoorbeeld een buikoperatie die leidt tot lage rugklachten.

Littekenbehandeling – ruimte in weefsel én verhaal

Gelukkig is er veel wat we kunnen doen om littekens soepeler en vrijer te maken. In mijn praktijk werk ik met bindweefseltechnieken, zoals zachte massage, taping en cupping, om het weefsel weer soepel te krijgen.

Tijdens een sessie is er ook ruimte voor wat zich emotioneel laat zien. Soms komt er een herinnering, een gevoel van spanning of verdriet los. Door met aandacht bij het litteken te zijn — fysiek én bewust — kan er ontspanning komen op alle lagen.

Littekenbehandeling is effectief bij jonge littekens (vanaf het moment dat de wond dicht is), maar ook bij littekens die al jaren of zelfs decennia oud zijn. Vroeg behandelen helpt het litteken mooier en zachter te helen, maar ook oude littekens kunnen merkbaar veranderen: minder spanning, meer gevoel, meer verbinding met je lichaam.

Zelfzorg bij littekens

Je kunt ook zelf veel doen om een litteken te ondersteunen in het helingsproces. Aandacht en zachtheid maken vaak veel verschil.

• Breng aanraking en aandacht.
  Neem regelmatig even de tijd om het litteken met warme handen aan te raken. Dat kan heel zacht, met wat (litteken)olie of crème. Laat je handen rusten en voel hoe het gebied aanvoelt – koud, gevoelloos, gespannen of juist levendig. Alleen al bewust contact kan helpen om de doorbloeding te verbeteren en het weefsel te verzachten.

• Adem naar het gebied.
  Richt tijdens je ademhaling je aandacht naar het litteken. Stel je voor dat er bij elke inademing ruimte en zachtheid naartoe stromen, en dat bij elke uitademing spanning losgelaten mag worden. De beweging van de ademhaling heeft effect op het fascia.

• Beweeg met mildheid.
  Beweging helpt fascia soepel te houden. Kleine, bewuste bewegingen – strekken, draaien, rekken – kunnen het bindweefsel uitnodigen om weer veerkrachtiger te worden. Forceer niets; het mag subtiel en langzaam gaan.

• Luister naar je lichaam.
  Soms roept een litteken emoties op, of voel je weerstand om het aan te raken. Dat is niet vreemd. Gun jezelf de tijd en wees nieuwsgierig naar wat je lichaam wil vertellen.

Deze vorm van zelfzorg kan een waardevolle manier zijn om weer contact te maken met een deel van je lichaam waar je misschien moeilijk naartoe kan bewegen.